بیماری پرتس: راهنمای جامع برای والدین و مراقبان کودکان
بیماری پرتس چیست؟
بیماری پرتس، یک اختلال نادر در مفصل ران است که عمدتاً کودکان 4 تا 8 ساله را تحت تأثیر قرار میدهد. در این بیماری، خونرسانی به سر استخوان ران قطع شده و در نتیجه، سلولهای استخوانی در این ناحیه میمیرند. این امر منجر به نرم شدن و تغییر شکل سر استخوان ران میشود. با گذشت زمان، بدن سعی در ترمیم این آسیب و ایجاد استخوان جدید میکند، اما گاهی اوقات این فرایند ترمیم به طور کامل انجام نشده و میتواند منجر به تغییر شکل مفصل ران شود.
علل بیماری پرتس
علت دقیق بیماری پرتس هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی عوامل مانند موارد زیر ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند:
- اختلال در خونرسانی: اختلال در جریان خون به سر استخوان ران میتواند به دلایل مختلفی از جمله لخته شدن خون، التهاب رگهای خونی یا عوامل ژنتیکی رخ دهد.
- ضربه: ضربه مستقیم به مفصل ران میتواند به آسیب رگهای خونی و ایجاد بیماری پرتس کمک کند.
- عفونت: برخی عفونتها ممکن است باعث التهاب رگهای خونی و در نتیجه اختلال در خونرسانی به سر استخوان ران شوند.
- فاکتورهای ژنتیکی: برخی مطالعات نشان دادهاند که عوامل ژنتیکی ممکن است در بروز بیماری پرتس نقش داشته باشند.
علائم بیماری پرتس
علائم بیماری پرتس ممکن است در کودکان مختلف متفاوت باشد و به شدت بیماری و سن کودک بستگی داشته باشد. برخی از شایعترین علائم عبارتند از:
- لنگیدن: یکی از اولین و بارزترین علائم بیماری پرتس است. کودک ممکن است برای اجتناب از درد، راه رفتن خود را تغییر دهد.
- درد در مفصل ران: درد معمولاً در کشاله ران یا زانو احساس میشود و ممکن است با فعالیت بدنی تشدید شود.
- کاهش دامنه حرکتی مفصل ران: کودک ممکن است در حرکت دادن مفصل ران خود مشکل داشته باشد.
- لمس کردن: ممکن است در هنگام لمس مفصل ران، کودک احساس درد کند.
- لنگش: کودک ممکن است یک پا را کوتاهتر از پای دیگر بگذارد.
تشخیص بیماری پرتس
برای تشخیص بیماری پرتس، پزشک از روشهای مختلفی مانند معاینه فیزیکی، رادیوگرافی، ام آر آی و سیتی اسکن استفاده میکند. رادیوگرافی سادهترین و رایجترین روش تشخیصی است، اما ممکن است در مراحل اولیه بیماری تغییرات را نشان ندهد. ام آر آی و سیتی اسکن تصاویر دقیقتری از مفصل ران ارائه میدهند و به پزشک کمک میکنند تا شدت بیماری و میزان آسیب به مفصل را ارزیابی کند.
مراحل بیماری پرتس
بیماری پرتس معمولاً طی چند مرحله پیشرفت میکند:
- مرحله نکروز: در این مرحله، خونرسانی به سر استخوان ران قطع شده و سلولهای استخوانی میمیرند.
- مرحله قطعهقطعه شدن: سر استخوان ران شروع به شکسته شدن به قطعات کوچک میکند.
- مرحله بازسازی: بدن سعی در ترمیم آسیب و ایجاد استخوان جدید میکند.
- مرحله بهبودی: استخوان جدید تشکیل شده و مفصل ران به تدریج بهبود مییابد.
درمان بیماری پرتس
درمان بیماری پرتس به عوامل مختلفی از جمله سن کودک، شدت بیماری و مرحله بیماری بستگی دارد. هدف از درمان، حفظ شکل طبیعی مفصل ران و جلوگیری از ایجاد آرتروز در آینده است. درمانها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استراحت: کاهش فعالیتهای بدنی و اجتناب از ورزشهای پر فشار برای کاهش فشار روی مفصل ران.
- داروهای ضد درد و ضد التهاب: برای کاهش درد و التهاب.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف مفصل ران و بهبود دامنه حرکتی.
- گچگیری یا آتل: برای بیحرکت کردن مفصل ران و حفظ سر استخوان ران در جای خود.
- جراحی: در موارد شدید، ممکن است به جراحی نیاز باشد. جراحی ممکن است شامل برداشتن بافتهای آسیب دیده، تغییر شکل استخوان یا استفاده از گرافهای استخوانی باشد.
عوارض بیماری پرتس
اگر بیماری پرتس درمان نشود یا به درستی درمان نشود، ممکن است عوارضی مانند:
- آرتروز مفصل ران: در بزرگسالی
- تغییر شکل مفصل ران: که منجر به لنگیدن و محدودیت حرکتی میشود.
- درد مزمن
- اختلال در رشد و نمو مفصل ران
پیش آگهی بیماری پرتس
پیش آگهی بیماری پرتس به عوامل مختلفی از جمله سن کودک، شدت بیماری و نوع درمان بستگی دارد. در اکثر موارد، با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، مفصل ران به طور کامل بهبود مییابد. با این حال، در برخی موارد، ممکن است تغییر شکل جزئی در مفصل ران ایجاد شود که در آینده منجر به آرتروز شود.
نکات مهم برای مراقبت از کودک مبتلا به بیماری پرتس
- رعایت دستورات پزشک: والدین باید به دقت دستورات پزشک را رعایت کرده و برنامه درمانی را به طور کامل اجرا کنند.
- فیزیوتراپی منظم: فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در درمان بیماری پرتس دارد و باید به طور منظم انجام شود.
- کنترل وزن: حفظ وزن مناسب به کاهش فشار روی مفصل ران کمک میکند.
- تغذیه مناسب: تغذیه سالم و غنی از کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوانها ضروری است.
- پیگیریهای منظم: مراجعه منظم به پزشک برای بررسی پیشرفت بیماری و ارزیابی درمان بسیار مهم است.
